Reklam Kurulu, son dönemde artan tüketici şikâyetleri üzerine Google gibi platformlarda yayınlanan bazı işletme yorumlarına “durdurma” kararı getirdiğini açıkladı. Bu karar, özellikle sahte, yanıltıcı ya da haksız rekabet yaratan yorumların tespit edilip yayından kaldırılmasını hedefliyor.
- Hedef: Tüketicileri korumak ve işletmeler arası haksız rekabeti önlemek.
- Kapsam: Genellikle belirli işletmelere ya da spesifik yorumlara yönelik inceleme yapılır; tüm sektörü kapsayan toptan bir kapatma kararı söz konusu olmaz.
- Yaptırım: Kurulun “durdurma” kararı, mevzuata aykırı içeriklerin kaldırılmasını veya yayınının engellenmesini içerir. İlgili işletme veya platform, gereken düzenlemeyi yapmazsa idari para cezası gibi ek yaptırımlarla karşılaşabilir.
Sağlıkta Tanıtım ve Bilgilendirme Yönetmeliği: Hasta Yorumlarına Yönelik Katı Kurallar
Sağlık sektörü, reklam ve tanıtım konusunda genel ticari faaliyetlerden daha farklı ve katı kurallara tabidir. Sağlıkta Tanıtım ve Bilgilendirme Yönetmeliği, hekimlerin, diş hekimlerinin ve sağlık kuruluşlarının reklam niteliği taşıyabilecek her türlü faaliyetine önemli sınırlamalar getirir. Bu kapsamda:
- Hasta Yorumları ve Referanslar
- Hekimlerin veya sağlık kurumlarının, hasta görüşlerini ya da önce-sonra fotoğrafları gibi referans içeriklerini pazarlama amacıyla kullanması yasaktır.
- Temel nedenler: Mesleğin ticarileşmesini önlemek, hasta mahremiyetini korumak ve yanıltıcı bilgilendirmeyi engellemek.
- Kişisel Verilerin ve Mahremiyetin Korunması
- Hastaların kimlik bilgileri, tedavi detayları veya görsellerinin izinsiz paylaşılması, hem mevzuat hem de etik ilkeler açısından büyük bir ihlal sayılır.
- Hekim-hasta ilişkisi, reklama dönüştürülmesi en çok sakıncalı görülen konulardan biridir.
- Mesleki Etik ve Haksız Rekabet
- Hasta memnuniyeti yorumları, özellikle dijital platformlarda rekabeti körükleyebilir ve mesleki etiği zedeleyebilir.
- Aynı branşta hizmet sunan farklı hekimler veya kurumlar aleyhine manipülatif yorumlar yapılması, meslek odalarının disiplin süreçlerini gündeme getirebilir.
Google My Business Profilleri Toptan Yoruma Kapatılabilir mi?
Reklam Kurulu’nun Google yorumlarına ilişkin “durdurma” kararını duyurmasının ardından, sağlık sektöründe “Google My Business profilleri tamamen yoruma kapatılır mı?” sorusu gündeme geldi. Bu konuda şu noktalar önemli:
- Toptan Kapatma Beklenmiyor
Genellikle bu tür kararlar, sorunlu içerikler veya işletmelerle sınırlı kalır. Reklam Kurulu, platformun bütün yorum sistemini yasaklamak yerine, mevzuata aykırı veya sahte olduğu tespit edilen yorumları kaldırma/durdurma yoluna gider. - Google’ın Politikası
Google, yerel yasal düzenlemelere uyum sağlamak için içerik bazlı filtrelemeler veya kaldırmalar yapar. Tüm kullanıcı yorumlarını tek seferde kapatmak, platformun genel kullanım mantığına uymadığı gibi uluslararası örneklerde de pek rastlanmayan bir uygulamadır. - Hekimlere ve Kurumlara Düşen Sorumluluk
Eğer hastaların memnuniyetini ifade eden yorumlar paylaşılıyor veya tanıtım amacıyla öne çıkarılıyorsa, bunun Sağlıkta Tanıtım Yönetmeliği’ne aykırı olabileceğini unutmamak gerekir. Kurulun yeni kararı, sadece genel ticari işletmeler değil, potansiyel olarak sağlık sektörü için de inceleme sebebi olabilir.
Kısacası, “Google My Business yoruma kapatılıyor” şeklinde bir durum mevcut değildir. Reklam Kurulu’nun kararı, aksine, yalnızca sorunlu içeriklere yönelik bir müdahale olarak görülüyor. Fakat hekimlerin ve sağlık kuruluşlarının, her türlü yorum paylaşımını ciddi şekilde gözden geçirmeleri önemlidir.
Sonuç
- Reklam Kurulu’nun “durdurma” kararı, genel olarak Google platformunda yayınlanan yanıltıcı veya sahte yorumlara karşı alınmıştır. Bu kararın, Google My Business platformunun Türkiye’deki tüm işletmelere ait profillerini topyekûn “yoruma kapatacağı” anlamına gelmediğini hatırlamak önemlidir.
- Öte yandan, Sağlıkta Tanıtım ve Bilgilendirme Yönetmeliği gereğince hekimlerin ve sağlık kuruluşlarının hasta yorumlarını tanıtım amacıyla kullanması hâlihazırda yasak kapsamındadır. Bu nedenle, Google My Business veya benzeri platformlarda var olan hasta yorumlarının işletme tarafından öne çıkarılması da aynı şekilde sakıncalı olabilir.
- Tanıtım amacıyla kullanılmayan, reklam ilişkisi bulunmayan ve hastalar tarafından oluşturulan gerçek yorumlar mevzuata aykırı değildir. Google My Business yapısı gereği yorumların kontrolünü işletmeye değil, kullanıcılara bırakır. İtiraz yoluyla bir yorumun kaldırılması işletme tarafından talep edilebilir. Google, yorumların gerçek kullanıcılar tarafından yapılıp yapılmadığını inceler ve kullanıcı gerçek kullanıcı ise bu yorumu işletme profilinden kaldırma talebi onaylanmaz. Google My Business’ta yer alan bu yorum alanı esasen işletmeye ait bir yayın değil, işletme profilinin altında Google kullanıcılarına ait, işletmeyle ilgili bir değerlendirme alanıdır. Platformda işletmenin doğrudan bu alana müdahale şansı bulunmaz.
- Hekimler ve kurumlar, dijital mecralardaki varlıklarını düzenli aralıklarla gözden geçirerek etkin bir içerik denetimi yapmalıdır. Bu yaklaşım, hem olası idari para cezalarını önlemeye yardımcı olur hem de mesleki etik ve hasta haklarının korunmasına katkı sağlar.
Hekimler İçin Öneriler
- Dijital Varlıklarınızı Tarayın
- Resmî web siteniz, sosyal medya hesaplarınız veya Google profilinizde, hastaların isim-soyisim, tedavi süreci veya “önce-sonra” fotoğraflarını içeren yorumlar yer alıyorsa derhal gözden geçirin.
- Bu tür içerikleri derhal kaldırmak, olası hukuki ve etik sorunların önüne geçmenizi sağlar.
- Bilgilendirme İçeriklerine Odaklanın
- Mevzuat, hastalara genel tedavi yöntemleri ve tıbbi bilgiler sunmanıza izin veriyor. Reklam yerine bilgilendirme amaçlı makaleler, infografikler ve duyurular paylaşmak daha güvenlidir.
- Hastaların İfade Özgürlüğü vs. Resmî Tanıtım
- Hastalar kendi sosyal medya hesaplarında deneyimlerini paylaşabilirler; ancak hekim veya kurumun bu paylaşımları “tanıtıma” dönüştürmesi, yönetmelik ihlali olarak değerlendirilir.
- Yorumlar tamamen kendi kişisel hesaplarında kaldığı sürece sorun oluşturmaz; bunu kurumun öne çıkarması esas problem noktasıdır.
- Kurum İçi Farkındalık Oluşturun
- Çalışanlarınızı, hemşirelerinizi, asistanlarınızı ve pazarlama ekibinizi, sağlık mevzuatı kapsamındaki tanıtım kısıtlamaları hakkında bilgilendirin. Yanlışlıkla dahi olsa mevzuata aykırı paylaşımlardan kaçının.
- Resmî Kaynakları Takip Edin
- Reklam Kurulu, Sağlık Bakanlığı ve meslek odalarının web sitelerini ya da duyurularını düzenli olarak takip edin. Yeni düzenlemeleri ilk elden öğrenmek, cezai yaptırımlara maruz kalma riskinizi azaltacaktır.
Sağlık Ajans olarak, sağlık profesyonellerinin dijital dünyada sürdürülebilir ve yasalara uygun bir strateji geliştirmeleri için çalışıyoruz. Konuyla ilgili sorularınız varsa veya dijital iletişim stratejinizi mevzuata uygun biçimde yapılandırmak istiyorsanız, bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Unutmayın; dijital platformlarda görünür olmak kadar, etik ve hukuka uygun kalmak da itibarınız için kritik öneme sahiptir.
Yazar
Onur Aksakaloğlu
